ความหมายอื่น ดูที่ มณฑลนครชัยศรี

อำเภอนครชัยศรี
อำเภอ
คำขวัญ: ส้มโอหวาน ข้าวสารขาว ลูกสาวสวย
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°48′4″N 100°16′18″E
อักษรไทย	อำเภอนครชัยศรี
อักษรโรมัน	Amphoe Nakhon Chai Si
จังหวัด	นครปฐม
พื้นที่
• ทั้งหมด	284.031 ตร.กม. (109.665 ตร.ไมล์)
ประชากร (2561)
• ทั้งหมด	111,475
• ความหนาแน่น	392.47 คน/ตร.กม. (1,016.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	73120
รหัสภูมิศาสตร์	7303
ที่อยู่ ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอนครชัยศรี เลขที่ 7 หมู่ที่ 1 ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม 73120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

นครชัยศรี เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม เป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ มีเรื่องราวบันทึกไว้ตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี นอกจากนี้ยังมีการค้นพบโบราณวัตถุจำนวนหนึ่งในบริเวณอำเภอนครชัยศรี ปัจจุบันนครชัยศรีนับเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดนครปฐม และอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพมหานคร

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอนครชัยศรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอดอนตูมและอำเภอบางเลน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพุทธมณฑลและอำเภอสามพราน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสามพราน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองนครปฐม

ประวัติศาสตร์[แก้]

ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี พื้นที่อำเภอนครชัยศรีเคยเป็นที่ตั้งเมืองนครชัยศรี ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิ (พ.ศ. 2091-2111) โปรดให้สร้างเมืองใหม่ แขวงเมืองราชบุรีจึงถูกแบ่งพื้นที่บางส่วนรวมกับพื้นที่บางส่วนของแขวงเมืองสุพรรณบุรี ตั้งเป็นเมืองนครชัยศรี เพื่อรองรับพลเมืองไทยที่หนีสงครามระหว่างไทยกับพม่าที่เริ่มมาตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช (พ.ศ. 2077-2089) ไปอยู่ตามป่าเขา ให้กลับเข้ามาเป็นกำลังของพระนครยามมีศึก โดยมีตัวเมืองอยู่ใต้ปากคลองบางแก้ว (ห่างจากตัวอำเภอปัจจุบันประมาณ 2 กิโลเมตร) เดิมนั้นสังกัดกรมมหาดไทย ภายหลังได้โอนไปสังกัดกรมท่า

ครั้นเมื่อมีการปรับปรุงการปกครองใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2437 ในรัชกาลที่ 5 มีการจัดตั้งกระทรวงมหาดไทยขึ้น และจัดรูปการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล เมืองนครชัยศรีได้โอนไปสังกัดกระทรวงมหาดไทย และตั้งมณฑลขึ้นโดยรวมเมืองนครชัยศรี สมุทรสาคร และสุพรรณบุรีไว้ในมณฑลเดียวกัน เรียกว่า มณฑลนครชัยศรี มีที่ตั้งอยู่ ณ เมืองนครชัยศรี ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้ยุบมณฑลนครชัยศรีลง เมืองนครชัยศรีเดิมถูกเปลี่ยนเป็นอำเภอนครชัยศรี ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครปฐม

ส่วนนี้ ตั้งแต่ พ.ศ. 2499 ถึงปัจจุบัน (รายปี)

• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลวัดแค แยกออกจากตำบลนครชัยศรี และตำบลสัมปทวน ตั้งตำบลท่าเรือ แยกออกจากตำบลนครชัยศรี ตั้งตำบลวัดสำโรง แยกออกจากตำบลสัมปทวน ตั้งตำบลดอนแฝก แยกออกจากตำบลห้วยพลู ตั้งตำบลบางแก้วฟ้า แยกออกจากตำบลห้วยพลู และตำบลบางพระ ตั้งตำบลวัดละมุด แยกออกจากตำบลบางพระ ตั้งตำบลศรีมหาโพธิ์ แยกออกจากตำบลสัมปทวน ตั้งตำบลแหลมบัว แยกออกจากตำบลสัมปทวน ตั้งตำบลท่าพระยา แยกออกจากตำบลศีรษะทอง ตั้งตำบลพะเนียด แยกออกจากตำบลศีรษะทอง ตั้งตำบลโคกพระเจดีย์ แยกออกจากตำบลบางระกำ ตั้งตำบลท่ากระชับ แยกออกจากตำบลบางแก้ว ตั้งตำบลท่าตำหนัก แยกออกจากตำบลบางแก้ว ตั้งตำบลบางกระเบา แยกออกจากตำบลนครชัยศรี ตั้งตำบลขุนแก้ว แยกออกจากตำบลนครชัยศรี ตั้งตำบลไทยาวาส แยกออกจากตำบลนครชัยศรี ตั้งตำบลมหาสวัสดิ์ แยกออกจากตำบลงิ้วราย ตั้งตำบลคลองโยง แยกออกจากตำบลศาลายา และตำบลห้วยพลู^[1]
• วันที่ 18 กรกฎาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนครชัยศรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลวัดแค ตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกะเบา และตำบลท่าตำหนัก^[2]
• วันที่ 14 กันยายน 2522 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยพลู ในพื้นที่บางส่วนตำบลห้วยพลู^[3]
• วันที่ 1 มกราคม 2527 ได้โอนพื้นที่หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 6 (ที่มีพื้นที่อยู่ในพุทธมณฑล) ของตำบลบางกระทึก อำเภอสามพราน มาขึ้นกับตำบลศาลายา อำเภอนครชัยศรี (ในขณะนั้น) ^[4]
• วันที่ 1 เมษายน 2534 แยกพื้นที่ตำบลศาลายา ตำบลคลองโยง และตำบลมหาสวัสดิ์ออกมาจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอพุทธมณฑล โดยให้ขึ้นกับอำเภอนครชัยศรี^[5]
• วันที่ 5 ธันวาคม 2539 ยกฐานะกิ่งอำเภอพุทธมณฑลเป็นอำเภอพุทธมณฑล^[6]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครชัยศรีและสุขาภิบาลห้วยพลู เป็นเทศบาลตำบลนครชัยศรีและเทศบาลตำบลห้วยพลูตามลำดับ

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอนครชัยศรีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 24 ตำบล 108 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

นครชัยศรี

(Nakhon Chai Si)

3 หมู่บ้าน

13.

แหลมบัว

(Laem Bua)

8 หมู่บ้าน

2.

บางกระเบา

(Bang Krabao)

3 หมู่บ้าน

14.

ศรีมหาโพธิ์

(Si Maha Pho)

5 หมู่บ้าน

3.

วัดแค

(Wat Khae)

4 หมู่บ้าน

15.

สัมปทวน

(Sampathuan)

6 หมู่บ้าน

4.

ท่าตำหนัก

(Tha Tamnak)

4 หมู่บ้าน

16.

วัดสำโรง

(Wat Samrong)

4 หมู่บ้าน

5.

บางแก้ว

(Bang Kaeo)

4 หมู่บ้าน

17.

ดอนแฝก

(Don Faek)

4 หมู่บ้าน

6.

ท่ากระชับ

(Tha Krachap)

4 หมู่บ้าน

18.

ห้วยพลู

(Huai Phlu)

5 หมู่บ้าน

7.

ขุนแก้ว

(Khun Kaeo)

4 หมู่บ้าน

19.

วัดละมุด

(Wat Lamut)

5 หมู่บ้าน

8.

ท่าพระยา

(Tha Phraya)

5 หมู่บ้าน

20.

บางพระ

(Bang Phra)

4 หมู่บ้าน

9.

พะเนียด

(Phaniat)

4 หมู่บ้าน

21.

บางแก้วฟ้า

(Bang Kaeo Fa)

5 หมู่บ้าน

10.

บางระกำ

(Bang Rakam)

4 หมู่บ้าน

22.

ลานตากฟ้า

(Lan Tak Fa)

5 หมู่บ้าน

11.

โคกพระเจดีย์

(Khok Phra Chedi)

5 หมู่บ้าน

23.

งิ้วราย

(Ngio Rai)

4 หมู่บ้าน

12.

ศีรษะทอง

(Sisa Thong)

5 หมู่บ้าน

24.

ไทยาวาส

(Thaiyawat)

4 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอนครชัยศรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 25 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกระเบา ตำบลวัดแค ตำบลท่าตำหนัก และตำบลบางแก้ว
• เทศบาลตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลห้วยพลู
• เทศบาลตำบลขุนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขุนแก้วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชัยศรี (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลวัดแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดแค (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตำหนัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกระเบาและตำบลท่าตำหนัก (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้ว (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระชับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระชับทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระยาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพะเนียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพะเนียดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางระกำ ครอบคลุมพึ้นที่ตำบลบางระกำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกพระเจดีย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกพระเจดีย์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลศีรษะทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศีรษะทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมบัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลศรีมหาโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีมหาโพธิ์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสัมปทวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสัมปทวนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวัดสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดสำโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนแฝก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแฝกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยพลู (นอกเขตเทศบาลตำบลห้วยพลู)
• องค์การบริหารส่วนตำบลวัดละมุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดละมุดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้วฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้วฟ้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลานตากฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลานตากฟ้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลงิ้วราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลงิ้วรายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไทยาวาส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทยาวาสทั้งตำบล

บุคคลที่มีชื่อเสียงของอำเภอ[แก้]

• เจนภพ จบกระบวนวรรณ
• ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์
• พลเอก ประสงค์ หวลประไพ
• วรนุช ภิรมย์ภักดี (วงษ์สวรรค์)
• ชัชฎาภรณ์ ธนันทา
• ทิชา เหลืองไพโรจน์ (อดีตมิสไทยแลนด์เวิลด์ ปี 2545)
• คุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง (ผู้ให้กำเนิดวัดพระธรรมกาย)

วัดในอำเภอนครชัยศรี[แก้]

ได้แก่วัดดังต่อไปนี้

• • วัดประชานาถ ตำบลขุนแก้ว
  • วัดสว่างอารมณ์^[7] ตำบลขุนแก้ว

%0