Category Archives: อำเภอสนามชัยเขต

อำเภอสนามชัยเขต

อำเภอสนามชัยเขต เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดฉะเชิงเทรา เดิมชื่อกิ่งอำเภอสนามไชย อำเภอสนามชัยเขตในสมัยโบราณมีฐานะเป็นหัวเมือง เรียกว่า เมืองสนามไชยเขต ขึ้นต่อมณฑลปราจีนบุรี

อำเภอสนามชัยเขตในสมัยโบราณมีฐานะเป็นหัวเมือง เรียกว่า เมืองสนามไชยเขต ขึ้นต่อมณฑลปราจีนบุรี เป็นหัวเมืองสมัยเดียวกันกับเมืองพนัสนิคม และเมืองพนมสารคาม จนมากระทั่งทุกวันนี้เมืองสนามไชยเขต ขึ้นตรงต่อจังหวัดฉะเชิงเทรา เมื่อปี พ.ศ. 2448 ในสมัยรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีหลักฐานว่าท้องที่อำเภอสนามชัยเขต มีฐานะเป็น “แขวงเมืองสนามไชยเขต”^[2] และยุบแขวงเมืองสนามไชยเขตลงเป็น อำเภอสนามไชยเขต ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2460 มีหลักฐานว่าท้องที่อำเภอสนามชัยเขตได้ยกเลิกและยุบเป็นกิ่งอำเภอ และใช้ชื่อว่า “กิ่งอำเภอสนามไชย”^[3] ขึ้นกับอำเภอพนมสารคาม มีเขตการปกครองได้แก่ ตำบลท่าตะเกียบ ตำบลคู้ยายหมี ตำบลท่ากระดาน และตำบลเกาะขนุน^[4]

ต่อมากิ่งอำเภอสนามไชยก็ยุบลงเหลือฐานะเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอพนมสารคาม เนื่องจากเป็นกิ่งอำเภอเล็ก มีปริมาณการงานไม่มากและจำนวนพลเมืองมีน้อย นอกจากนี้กระทรวงมหาดไทยให้โอนพื้นที่ตำบลเกาะขนุน กลับเข้าไปในเขตการปกครองของอำเภอพนมสารคามดังเดิมอีกด้วย ก่อนที่ต่อมาในปี พ.ศ. 2509 ได้แยกพื้นที่บางส่วนออกมาตั้งเป็น “กิ่งอำเภอสนามไชย”^[5] อีกครั้ง และเปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภอสนามไชยเป็น “กิ่งอำเภอสนามชัยเขต” ในปีพ.ศ. 2515^[6] เพื่อให้ถูกต้องและเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ปัจจุบัน เป็นชื่อที่ราษฎรรู้จักเรียกชื่อกันอยู่อย่างแพร่หลาย และเพื่อรักษาไว้ซึ่งประวัติศาสตร์แห่งท้องที่ของ “แขวงเมืองสนามไชยเขต” เดิม ก่อนที่ต่อมาในพ.ศ. 2516 จึงได้ยกฐานะเป็น “อำเภอสนามชัยเขต”^[7]

• วันที่ 30 กันยายน 2490 ตั้งตำบลท่าตะเกียบ แยกออกจากตำบลเกาะขนุน ตั้งตำบลท่ากระดาน แยกออกจากตำบลคู้ยายหมี^[8]
• วันที่ 18 มกราคม 2509 แยกพื้นที่ตำบลคู้ยายหมี ตำบลท่ากระดาน และตำบลท่าตะเกียบ จากอำเภอพนมสารคาม มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอสนามไชย^[5] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอพนมสารคาม
• วันที่ 19 ธันวาคม 2515 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอสนามไชย อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็น กิ่งอำเภอสนามชัยเขต^[6]
• วันที่ 28 มิถุนายน 2516 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอสนามชัยเขต อำเภอพนมสารคาม ขึ้นเป็น อำเภอสนามชัยเขต^[7]
• วันที่ 28 พฤษภาคม 2517 ตั้งตำบลทุ่งพระยา แยกออกจากตำบลท่ากระดาน^[9]
• วันที่ 10 พฤษภาคม 2520 จัดตั้งสุขาภิบาลสนามชัยเขต ในท้องที่บางส่วนของตำบลคู้ยายหมี^[10]
• วันที่ 23 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลลาดกระทิง แยกออกจากตำบลคู้ยายหมี^[11]
• วันที่ 9 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลคลองตะเกรา แยกออกจากตำบลท่าตะเกียบ^[12]
• วันที่ 31 มกราคม 2534 แยกพื้นที่ตำบลท่าตะเกียบ และตำบลคลองตะเกรา จากอำเภอสนามชัยเขต ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าตะเกียบ^[13] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอสนามชัยเขต
• วันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอท่าตะเกียบ อำเภอสนามชัยเขต เป็น อำเภอท่าตะเกียบ^[14]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลสนามชัยเขต เป็นเทศบาลตำบลสนามชัยเขต^[15] ด้วยผลของกฎหมาย

อำเภอสนามชัยเขตมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอศรีมหาโพธิและอำเภอกบินทร์บุรี (จังหวัดปราจีนบุรี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอกบินทร์บุรี (จังหวัดปราจีนบุรี) และอำเภอเขาฉกรรจ์ (จังหวัดสระแก้ว)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่าตะเกียบและอำเภอแปลงยาว
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอแปลงยาวและอำเภอพนมสารคาม

อำเภอสนามชัยเขตแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 4 ตำบล 70 หมู่บ้าน^[16] ได้แก่

1.	คู้ยายหมี		(Khu Yai Mi)		17 หมู่บ้าน
2.	ท่ากระดาน		(Tha Kradan)		23 หมู่บ้าน
3.	ทุ่งพระยา		(Thung Phraya)		19 หมู่บ้าน
4.	ลาดกระทิง		(Lat Krathing)		11 หมู่บ้าน

ท้องที่อำเภอสนามชัยเขตประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลสนามชัยเขต ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลคู้ยายหมี
• องค์การบริหารส่วนตำบลคู้ยายหมี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคู้ยายหมี (นอกเขตเทศบาลตำบลสนามชัยเขต)
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระดาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระดานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งพระยาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลาดกระทิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดกระทิงทั้งตำบล